دستگاه نوا – پیش ردیف

خانه / پیش ردیف / گروه شور / دستگاه نوا

دستگاه نوا در پیش ردیف

– در جدول زیر تمامی دانگ ها و پانگ های گوشه های باز در دستگاه نو ذکر شده است.

– هر یک از دانگ ها و پانگ ها در ساز تار نواخته می شود.

– در برخی گوشه‌ها هنگام حرکت نزولی (فرود) به نت‌های بالاتری می‌رویم که بخشی از دانگ یا پانگ آن گوشه محسوب نمی‌شوند.

پیش ردیف شامل تمامی گوشه های باز هر دستگاه و آواز است، در حالی که هر درس تنها بر اساس یک گوشه بسته است که تمام فضاهای موسیقایی تمامی گوشه های باز را به عنوان یکی از یازده درس پیش ردیف معرفی می کند.

علائم و اختصارات :

S = -نت شاهد ( نت وسطی )

I = نت آخر (نت پایانی )

IM = نت آخر موقت (نت پایانی موقت )

در برخی موارد، یک نت به عنوان S و I استفاده می شود

گوشه باز	*دانگ و پانگ*	فایل صوتی
*درآمد*
*بیات راجه*
*نیشابورک*
*عراق*
*نهفت*
*حسینی*
*اوج حسینی*		**********
*رهاب*

دستگاه نوا در سه ردیف آوازی مختلف

–در جدول زیر تمامی گوشه های باز و بسته از سه ردیف آوازی سه موسیقی دان چیره دست حسن کسایی، محمود کریمی و عبدالله دوامی را داریم.

-در ردیف های مختلف ممکن است بیش از یک درآمد وجود داشته باشد و بیشتر اوقات به آنها برچسب اول و دوم و غیره زده می شود، اما گاهی بر اساس خط آهنگی آنها نام یا صفتی جدید به خود می گیرند که به گوشه های مرتبط با آن ها اشاره می کند .

نکته ها :

-گوشه افشاری دومین گوشه باز آواز افشاری به نام جامه داران در ردیف دو استاد دیگر است.

– مدولاسیون یا پرده گردانی در اجرای موسیقی کلاسیک ایرانی بسیار رایج است. مدولاسیون از هر سیستم از گروه شور به سیستم دیگر بسیار رایج است. مثلاً می‌توان تمام گوشه‌های دستگاه شور را در دو دستگاه دیگر و چهار آواز در این گروه اجرا کرد.

– رضوی گوشه باز در دستگاه شور است و اینجا نوعی مدولاسیون است.

– قرایی را گوشه بسته از گوشه باز عراق در آواز افشاری می دانند. اما می‌توانیم آن را در گوشه باز عراق در دستگاه نوا نیز داشته باشیم، زیرا پانگ (پانگ) عراق در افشاری و نوا یکی است.

– حسینی :

الف- در ردیف تهرانی در دستگاه نوا ،حسینی با حسین نداریم. از گوشه های باز در دستگاه شور محسوب می شود.

ب- حسینی در ردیف تهران همان اوج حسینی در ردیف اصفهان است.

ج- کوچک و بزرگ دو الگوی آهنگینی هستند که به عنوان فرود برای نزول از اوج سیستم به درامد شور به کار می روند اما در اینجا فرود روی درامد نوا است.

– کیکاووسی و تخت تاقدیس:

الف- گوشه های بسته ای در ردیف تهران و اصفهان وجود دارند که همان گوشه های بسته ولی به نام های مختلف هستند مانند کیکاووسی در ردیف اصفهان که در ردیف تهران به آن تخت تاقدیس می گویند.

ب- ریتم های شعری کیکاووسی یا تخت تاقدیس یکسان است زیرا در شعر کلاسیک فارسی می توان هر هجای بلند را با دو هجای کوتاه جایگزین کرد. بنابراین در ردیف دوامی می توان ریتم شاعرانه تن تا تن / تا تن تا تا تن (2x) را با ریتم شاعرانه دو ردیف دیگر، تن تا تن / تا تن تن تن (2x) یکی دانست.

– بوسالیک در سایر سیستم ها معمولاً کرشمه در عشاق است، اما در اینجا با همان ریتم شعری گوشه های باز در این درس از ردیف اجرا می شود.

– شاه خطایی مثنوی در نوا است.

گوشه های باز دستگاه نوا

*پیش ردیف* 8 گوشه	*ردیف نی کسایی* 5 گوشه	ردیف آوازی کسایی 8 گوشه	*ردیف کریمی* 7 گوشه	*ردیف دوامی* 6 گوشه
*درآمد*
		*گوشه ی افشاری*
*بیات راجه*
*نیشابورک*
*عراق*
*نهفت*

		*عشاق*
*حسینی*		*اوج حسینی و حسینی و رضوی*
*اوج حسینی*
*رهاب*			رهاب و مسیح	*رهاب*

گوشه های بسته و ریتم های شاعرانه آنها در دستگاه نوا

*پیش ردیف* 1 گوشه	*ردیف نی کسایی* 13 گوشه	ردیف آوازی کسایی 6 گوشه	*ردیف کریمی* 9 گوشه	*ردیف دوامی* 9 گوشه
*نصتری* تا تا تن تن (3x) / تن تن
	*کرشمه* تا تن تا تن / تا تا تن تن / تا تن تا تن / تا تا تن
	*جواد خوانی*
	*عشیران* سازی
	*گردانیه* الگوی ملودی سنتی		*گردانیه* الگوی ملودی سنتی	*گردانیه* الگوی ملودی سنتی
	*خزین*
			*نغمه* الگوی ملودی سنتی	*نغمه* الگوی ملودی سنتی
			*عشاق* تا تن تا تن / تا تا تن تن / تن تا تا تن / تا تا تن	*عشاق* تا تن تا تن / تا تا تن تن / تن تا تن / تا تن
			*خجسته* الگوی ملودیک سنتی
				*مجوس لی* الگوی ملودیک سنتی
			*نی ریز* الگوی ملودی سنتی ******	*بوسلیک* الگوی ملودی سنتی
			*گوشه نی ریز* تا تن تن تن (2x) / تا تن تن *****	*نی ریز* تا تن تن تن (2x) / تا تن تن
			*مسیحی* الگوی ملودی سنتی ******	*ناقوس* الگوی ملودی سنتی
		*کیکاووسی یا تخت تاقدیس* تن تا تن / تا تن تن تن (2x)	*تخت تاقدیس* تن تا تن / تا تن تن تن (2x)	*تخت تاقدیس* تن تا تن / تا تن تن تن (2x)
		غرایی در عراق تا تن تن تن (2x) / تا تن تن
		*سپهر* الگوی ملودی سنتی
	*بوسلیک* تا تا تن تن (3x) / تن تن	*عشاق و بوسلیک* تا تا تن تن (3x) / تن تن
	*کوچک و بزرگ* الگوی ملودی سنتی	*کوچک* الگوی ملودی سنتی ******
	*محیر*	*بزرگ* الگوی ملودی سنتی *****
	*رهاوی*
	*دی ری*
	*گـٌوشت*
	*شاه خطایی و* *زی خطایی* تن تا تن تن (2x) / تن تا تن		*شاه خطایی* تن تا تن تن (2x) / تن تا تن	*شاه خطایی* تن تا تن تن (2x) / تن تا تن